Dünya Yaşamak İçin Tehlikeli Bir Yer
Kötülük yapanlar yüzünden değil, bakıp hiçbir şey yapmayanlar yüzünden…
Ünlü fizikçi ve Nobel ödüllü Albert Einstein, 20. yüzyılın en etkili düşünürlerinden biri olarak kabul edilir. Ayrıca bilim, din, barış, savaş ve insan doğası gibi çeşitli konulardaki anlayışlı ve unutulmaz alıntı sözleri ile de tanınır. Bugün birçok insanda yankı uyandıran alıntılarından biri de şudur: “Dünya yaşamak için tehlikeli bir yer; kötülük yapanlar yüzünden değil, bakanlar ve hiçbir şey yapmayanlar yüzünden.”
Einstein bu sözüyle aslında ne demek istedi? Hangi mesajı iletmeye çalışıyordu acaba? Şuanda içinden geçtiğimiz çağ açısından nasıl geçerli bir durum? Bunlar, bu makalenin cevaplamaya çalışacağı sorulardan bazıları.
Einstein’ın sözü, 1930'larda ve 1940'larda Avrupa’da faşizmin ve totaliterliğin yükselişi hakkındaki endişesini yansıtıyor aslında. Nazi Almanyası’nın ve onun Yahudilere ve diğer azınlıklara yönelik zulmünün sesli bir eleştirmeniydi. Ayrıca nükleer silahların kullanımına karşı çıktı ve dünya barışı ve silahsızlanmayı da savunuyordu. Savaşı ve şiddeti önlemenin tek yolunun demokrasiyi, insan haklarını ve uluslararası işbirliğini teşvik etmek olduğuna inanıyordu. Ayrıca insanları adaletsizliğe ve baskıya karşı harekete geçmeye ve sessiz veya kayıtsız kalmamaya da çağırıyordu.
Einstein’ın sözü aynı zamanda kötülüğün insan doğasından kaynaklı değil, sosyal ve politik koşulların bir ürünü olduğunu ima etmektedir. İnsanların kötü doğmadığını, ancak cehalet, korku, nefret veya açgözlülük nedeniyle kötü olduklarını savunuyordu. Ayrıca, insanların eğitime, kültüre ve akıllıca hareket etmeye maruz kalmaları durumunda davranışlarını ve tutumlarını değiştirebileceklerini öne sürüyordu. Dedi ki:
“Barış zorla sağlanamaz; ancak anlayışla sağlanabilir.”
Einstein’ın sözü terörizm, iklim değişikliği, yoksulluk, eşitsizlik, yolsuzluk ve insan hakları ihlalleri gibi birçok zorluk ve tehditle karşı karşıya olduğumuz mevcut dünyamızla ilgilidir. Ayrıca internet ve sosyal medya sayesinde her zamankinden daha fazla bilgi ve iletişime erişimimiz var.
Ancak bu aynı zamanda dünyanın farklı yerlerinde var olan sorunların ve ıstırapların daha fazla farkında olduğumuz anlamına gelir. Bu konulara nasıl cevap verebiliriz? Onları görmezden mi geliyoruz yoksa yardım etmeye mi çalışıyoruz? Konuşuyor muyuz yoksa sessiz mi kalıyoruz? Biz rol mü alıyoruz yoksa izliyor muyuz?
Einstein’ın sözü, dünyayı daha iyi bir yer haline getirmedeki kendi rolümüzü ve sorumluluğumuzu incelememiz için bizi zorluyor. Bize tarihin akışını etkileme, insanlığın geleceğini şekillendirme gücümüz ve görevimiz olduğunu hatırlatıyor. Ayrıca, bunu yapmazsak, tanık olduğumuz veya deneyimlediğimiz kötülüğün suç ortağı olabileceğimiz konusunda bizi uyarıyor. Bizi sadece kendimizi değil, başkalarını da önemseyen aktif vatandaşlar ve şefkatli insanlar olmaya çağırıyor. Sorunun bir parçası değil, çözümün bir parçası olmamız için bize ilham veriyor.
Einstein’ın sözü bir eylem çağrısı ve bir umut çağrısıdır. Bizim cesur ve bilge olmamız, yaratıcı ve şefkatli olmamız, meraklı ve alçakgönüllü olmamız için bir çağrıdır. Daha çok Einstein’ın kendisi gibi olmamız için bir çağrıdır…
Hüseyin GÜZEL
